Een tekort aan leerkrachten? Ik ben leerkracht en zoek een job

Sommige dingen moeten gewoon gezegd worden. En deze brief vat eigenlijk 2 (3?) jaar frustraties samen en tegelijk mijn zorgen om 'ooit' nog aan de slag te kunnen in het onderwijs.


Geachte heer Smet

Maandag 2 september is het weer zo ver: de start van een nieuw schooljaar. In menige huiskamers herinneren leerkrachten en leerlingen zichzelf er nog eens aan om ook dit jaar hun beste beentje voor te zetten. De media staat klaar om deze start vanop de voet te volgen en uitgebreid verslag uit te brengen over de dag waarop zowat heel België terug een comfortabel werkritme zoekt.

Jammer genoeg zullen er ook een heleboel leerkrachten met een wrang gevoel de start van het nieuwe schooljaar volgen. Nog meer dan voorheen zullen ze hun GSM en hun mailbox zenuwachtig in het oog houden, wachtend op dat ene seintje voor werk.

Sommigen van hen wachten al (meer dan) 2 maanden op een positief antwoord op één van de vele sollicitaties. Anderen hebben net te horen gekregen dat de voorziene lesopdrachten toch niet kunnen worden toegekend. “We kunnen er ook niets aan doen, het is een reaffectatie”, klinkt het. Op nog geen 5 minuten tijd werkloos … . De zoektocht naar werk kan herbeginnen. Dat er geen haan naar kraait dat iemand op deze manier de zekerheid op een job verliest, is zorgwekkend. Het lot van een tijdelijke leerkracht?

Gelukkig krijgen we van iedereen rondom ons de sussende woorden: “er zijn leerkrachten tekort, je zal wel snel terug werk hebben…”. Met deze woorden in ons achterhoofd en een bachelordiploma op zak, kan het veelvuldig solliciteren (her)beginnen. Dat dit niet van een leien dakje loopt, is zacht uitgedrukt.

De bedroevend weinig zoekresultaten in de leerkrachtendatabank van de VDAB zijn hier een mooi voorbeeld van. Als een van de vacatures dan nog eens gaat over een job waarvoor we in aanmerking komen, in de nabije omgeving is, langer dan 2 weken duurt of meer dan 5 lesuren is, dan hebben we wellicht heel veel geluk en is snel reageren de boodschap. We mogen onszelf vooral geen uurtje bedenktijd geven, want dan is de kans groot dat de vacature reeds is ingevuld.

En toch … als we de media mogen geloven, is er écht een groot tekort aan leerkrachten. Dat het dikwijls om leerkrachten gaat die in de hogere jaren van het middelbaar, in de kleuterklas of de lagere school lesgeven, wordt er zelden bij vermeld. Net zoals er nergens ter sprake komt dat de groep leerkrachten met “slechts” een bachelordiploma secundair onderwijs eigenlijk te groot is om iedereen die een fulltime job wenst dat aan te bieden. Of het feit dat de niet ingevulde jobs wellicht de jobs zijn met nog geen tien lesuren of nog geen maand werkzekerheid.

Of slaan we de bal helemaal mis en zijn er wel degelijk vacatures die niet ingevuld geraken, maar komen deze om een of andere reden niet terecht bij de juiste mensen? Als dit zo is, dan moeten er maatregelen genomen worden om de rondzwervende leerkrachten te helpen in hun zoektocht. Maak een afspraak met scholen over hoe ze hun zoektocht naar leerkrachten moeten aanpakken. Zorg ervoor dat er transparantie over de sollicitatieprocedures is, zodat het voor werkzoekende leerkrachten duidelijk is wanneer en hoe ze mogen solliciteren. Naar ons vermoeden belanden momenteel veel sollicitaties in een kartonnen doos (of prullenmand) die amper wordt geraadpleegd bij het vrijkomen van een nieuwe vacature. Dit omdat de leerkracht in kwestie (op het einde van het schooljaar) een verkeerde timing had bij het verzenden van zijn/haar spontane sollicitatie.

Een (gedeeltelijke) terugbetaling van transportkosten voor leerkrachten die meerdere scholen met behulp van de auto combineren, is ook een initiatief dat u kan nemen. Zoals u weet, is het combineren van meerdere scholen via het openbaar vervoer immers geen sinecure. Hoeveel leerkrachten zouden al een vacature hebben moeten laten “vallen”, omdat net dat ene financiële ruggensteuntje voor hen ontbreekt? Of waarom het niet nog ruimer bekijken en denkt u niet aan een financiële compensatie voor leerkrachten die een hele poos met tijdelijke contracten moeten blijven werken. Ook het herlanceren van mentoruren zou geen overbodige luxe zijn in tijden waarbij de begeleiding van nieuwe leerkrachten afhangt van de goodwill van collega’s.

Het zou ook van veel moed en lef getuigen als u eindelijk eens werk maakt van het huidige voorziene carrièreverloop van een leerkracht. U weet wel: tijdelijk à TADD à vaste benoeming. Meneer Smet, het bemachtigen van een TADD is voor velen een heel huzarenstukje. Wanneer er steeds wordt gewerkt met (korte) tijdelijke contracten en je van de ene school naar de andere school moet switchen, kan je geen TADD opbouwen. Geen TADD wil ook zeggen geen geringste vorm van werkzekerheid.

Is werkzekerheid, nu net niet waar het schoentje bij veel (jonge) leerkrachten knelt? Kan je van tijdelijke leerkrachten blijven verwachten dat ze geduld hebben totdat die ene jobaanbieding zich aanbiedt? Is het niet zo dat tijdens de eerste 5 jaren veel leerkrachten uit het onderwijs stappen? Wanneer er gedacht wordt dat dit slechts een gevolg is van de vele administratieve rompslomp of werkdruk die een (beginnende) leerkracht ervaart, is dit een foute gedachtegang. Er zijn een heleboel jonge leerkrachten die bereid zijn om hard te werken, maar tevens op het einde van de maand geconfronteerd worden met de eindbalans tussen hun inkomsten en uitgaven. Ook de huisbaas krijgt immers graag op tijd en volledig zijn/haar geld.

Alhoewel er algemeen geweten is dat er zoveel beginnende leerkrachten overschakelen naar de “privé” en er meermaals aan de alarmbel getrokken wordt, zijn er nog maar weinig (of moet ik zeggen geen) structurele maatregelen opgenomen om hier iets aan te doen. Merk op dat ik spreek over structurele maatregelen. Het zoeken van toekomstige leerkrachten bij de academische bachelors en daar de nodige versoepelingen voor toestaan, behoort hier niet toe. Komen deze academische bachelors immers niet terecht in de groep leerkrachten die “slechts” een specifieke lerarenopleiding hebben gevolgd? M.a.w. komen zij niet terecht in de oververtegenwoordigde groep? Is het diploma van de bachelor secundair onderwijs eigenlijk nog iets waard in de toekomst?

Meneer Smet, u ijvert voor het ontdekken en het ontwikkelen van talenten bij leerlingen, maar wat met de talenten in uw eigen huis? Hoeveel talentvolle leerkrachten laat u “weglopen” door het gebrekkig huidige systeem? Hoeveel talentvolle leerkrachten moeten er überhaupt nog weglopen vooraleer er tot actie wordt overgegaan?

Beste minister, hierbij onze aanzet tot vele voorstellen. Nu is het aan de regering om er werk van te maken en om uw leerkrachten de kans te geven om uit te groeien tot de vastbenoemde leerkrachten die ze verdienen te zijn.

Anja Drybooms
Nelke Vermaelen

Lang geleden!

Hmmm...
Het is precies een tijdje geleden dat ik hier nog iets gepost heb, precies. Er is in de tussentijd dan ook niet zooo veel gebeurd. Mijn vakantie afgelopen zomer was onbestaande -en jawel, net die zomer is er een hittegolf- en nu het schooljaar terug bezig is, ben ik dat nog steeds. een collega zei deze middag: "Lukas, heb jij geen vakantie? Ik heb de indruk dat je hier altijd bent." Waarop ik antwoordde dat ik er dan ook àltijd ben. Nuja, ik ben van plan om een weekje verlof te nemen. Onbetaald dan wel. Van 2 dagen weekend en nu en dan eens een feestdag en recupdag aan een weekend geplakt, geraak ik niet volledig uitgerust en/of ontspannen. Het zijn enkel oplapmiddeltjes. Het plan is om in oktober, als mijn treinabonnement vervalt, een weekje verlof te nemen. Moet je wel weten dat het oorspronkelijke plan in juni dat weekje verlof in september ingepland zag. Plannen kunnen veranderen...

Om te eindigen toch nog een positieve noot. Het is de eerste eerste schooldag in 3 jaar dat ik terug werk! Sinds ik afgestudeerd ben, is het eigenlijk nog maar de tweede eerste schooldag dat ik aan het werk ben, nu ik er zo over nadenk.